به اختلاف دارایی‌ها و میزان مصرف یا بدهی مازاد گفته می‌شود. از این اصطلاح برای توصیف درآمد، سود، سرمایه و کالاها استفاده می‌شود. مازاد بودجه زمانی ایجاد می‌‌شود که به قول معروف دخل از خرج بیشتر باشد. به طور کلی در هر زمینه‌ای مازاد به مقدار اضافی تجهیزات و مواد و… گفته می‌شود.

وجود مازاد هم می‌تواند خبر خوبی باشد هم نه. شرایطی را در نظر بگیرید که در کارخانه‌ای به تعداد بالا محصولی تولید شود اما استقبال از آن در بازار کمتر از میزان تولید شده باشد، در این صورت ممکن است کارخانه با ضرر مالی مواجه شود.

مازاد در اقتصاد به دو نوع مازاد مصرف‌کننده و مازاد تولیدکننده تقسیم می‌شود.

مازاد مصرف‌کننده زمانی اتفاق می‌افتد که بالاترین قیمت محصولی در بازار کمتر از بالاترین قیمتی است که مشتریان قادر به پرداخت هستند. یعنی فرد محصول را در حالتی خریداری می‌نماید که اصطلاحا زیر قیمت است، بنابراین با مازاد سود می‌کند.

مازاد تولیدکننده دقیقا برعکس فرآیند قبلی است، یعنی برای مثال محصولات یک کارخانه با قیمتی بیشتر از آنچه در نظر گرفته شده به فروش می‌رسند. مثل شرایطی که تقاضا برای محصولی خاص بالا می‌رود مانند ماسک و الکل.

اگر مزایده‌ای را در نظر بگیریم به این صورت خواهد بود که آغاز قیمت‌ها از قیمتی است که شخص در نظر داشته سپس قیمت توسط خریداران مختلف بالا می‌رود و به بالاترین سطح خود به فروش می‌رسد.

در این دو فرآیند اگر هر کدام اتفاق بیفتد گروه مقابل خوشحال نخواهد شد، زیرا سود فقط یک جانبه است مگر در مثال مزایده که خریدار برای خرید خود برنامه‌ای دارد.